Yivsiz Tüfek Atış Teknikleri

TÜFEK TUTUŞU

Bu deyimden maksat, tüfeği tutma ve omuza dayama şeklidir. Ateş etme duruşunun atıcıdan atıcıya oldukça değişmesine mukabil, usta ve tecrübeli atıcıların tüfeği omuza dayması ve tutması çoğunlukla değişmez.

Tüfek kaldırılıp dipçik önce çeneye getirildikten sonra omuza yerleştirilir. Diğer bir ifade ile çene dipçiğe değil, dipçik çeneye getirilir. Dipçik daima omuzda aynı yere konmalıdır. Yivsiz av tüfekleri nişan hattı ile omuzdan omuza vücut hattı 45 derece teşkil edecek şekilde tutulur. Tüfeğin omuzlanması hatta daha doğru bir tabirle yanaklanması için tüfeğin omuz, el kundağını tutan el ve tetiği çeken el ile sıkıca kıstırılması ve yanağında kundağa kararlı bir şekilde bastırılmasından ibarettir. Burada gücümüzü kullanırken makul davranmamız gerekir.

Yeniler bu konuda tecrübeli atıcılardan çok şey öğrenebilirler ve dikkatlerini onların vuruşlarına değil, tüfeği tutuşlarına teksif etmelidirler. Bu amaçla onların arkalarında durarak, hem tüfeği tutuşlarına, hem nişan alma durumlarına ilave olarak, hedefi vuruşlannı da görebilir, takip edebilirler.

DOĞRU ATIŞ DURUŞU NEDİR?

Atıcıların fiziki yapıları büyük ölçüde birbirinden farklı olduğundan, her duruma ve herkese uyacak kesin ve değişmez bir duruş şekli tatbik ve tavsiye etmek mümkün değildir. Ancak avcılığa yeni başlayanlar, başarılı olmak istiyorlarsa kendilerine has bir atış duruşu aramaktansa standart duruş şekillerini benimsemelidirler. Atıcı bir boksör gibi vücudunun elastikiyetini ve kontrolunu sağlamalıdır. Bir halterci gibi kolu, bacakları ve beli güçlü olmalıdır. Vücut ve tüfek bir birinin bir parçası gibi, aynı yöne kolayca dönebilmelidir. Sağ elle ateş edenler sol ayaklarını ileri atarak vücut ağırlığını bu ayağa vermelidir. Bunun için atıcı sol ayağını öne adım atar gibi ileri koyup, ayaklarını abartmadan birbirinden ayırır. Vücut hafifçe öne doğru egilir. Sol ayak atıcının hedefe atış yapacagı noktayı gösterir. Vücut herhangi bir adele kasılması yapılmadan mümkün olduğu kadar gevşek ve rahat tutulmalıdır. Ancak silahın geri tepmesine belli bir şekilde karşı konulması gerekir. Yeniler, çömelerek ateş eden, ayakta iki ayağı bitişik olarak atış yapan ve büyük başarılı sonuç alan,  usta uçar avcıları görmüş tanımış olabilirler. Bu atıcının uzun eksersizler ve tecrübeler sonucu standart duruştan farklı, kendilerine has bir atış duruşuna sahip olmalarının özel nedenleri bulunabilir. Ancak bu herkes için uygun ve geçerli değildir.

HEDEFE BAKIŞ VE NİŞAN ALMA

Yivli ve özellikle yivsiz av tüfeklerinin kullanılmasında arzu edilen, hakim göz ile hakim elin aynı tarafta olmasıdır. Diğer bir deyişle sağ elle silah kullanan bir avcının sağ gözü  hakim göz ise hareketli hedefe atışta iki gözün açık olması uygundur.

Iki gözün açık olması avcının üç boyutlu görmesini dolayısıyla -derinliği de algılayarak-  daha isabetli mesafe tahmini yapmasını sağlar. Bu da yivsiz av tüfeği kullanımında tercih edilen bir yöntemdir.

Ancak bir gözü kapatarak avlanmayı tercih edenlerde bu tercihleri doğrultusunda tüfek  kullanabilirler. Uçara atışta her iki metodu kullanan ustalar olmakla beraber iki gözün açık olması şartını ön gören taraftarlar çoğunluktadır.

Şüphe yok ki hangi tekniğin uygun olduğuna ancak değişik şartlarda ve ortamlarda  tecrübe kazanılarak karar verilebilir. Ayrıca bu konuda antreman yapmak suretiyle iki gözü açık olarak atış yapma kabiliyeti kazanılabilir.

TETİK ÇEKME VE NEFES KONTROLU

Burada tetik çekme ve nefes kontrolu konusuna, yivli tüfek atış eğitimi görmüş olanlar  ve acemiler için yer verilmiştir. Pratik olarak uçara atışlarda, belli bir tetik çekme ve nefes tutma şekli yoktur. Şüphe yok ki yenilere durumlarını bozmadan tetiği ani ve sert olarak  çekebileceklerini söylemek doğru olmaz. Ancak bunun hatadan uzak olduğu da düşünülemez. Hareketli hedeflere av tüfeğiyle atışta çok seri olma gereği nedeniyle, yavaş ve tetiğe  tedrici olarak yapılan basma, daha dogru bir deyişle tetiğin ezilmesi yeterli değildir.  Gerçekte arzu edilen tetiğin fonksiyonunu en kısa bir anda yerine getirmesidir. Bunu en iyi ifade eden terim “Slap”, yani tetiğin ani çekilmesidir.

Uçarı vurmada nefes kontmlü çok önemli olmamakla beraber nefesin normal olarak alınıp verilmesi en doğru yaklaşımdır.

ATIŞ TEKNİKLERİ (Yivsiz Av Tüfekleri Için)

Yukarıdaki genel bilgilerden sonra sıra, uçar veya koşar hareketli hedefe atışta kabul  edilmiş üç temel teknik vardır.

1- Nokta veya insiyaki atış tekniği (ing- point, insictive veya snap shooting).

2- Korunan veya muhafaza edilen önleme tekniği (ing- sustained lead).

3- Süpürme tekniği (ing- swing through).

Ayrıntıya girmeden önleme kavramına bir göz atmak gerekir. Hareket eden hedef daima yer değiştirdiğinden hiçbir zaman sabit bir hedef gibi nişan alınan noktada durmaz. Dolayısıyla atış tekniğinin de bu şarta göre geliştirilmesi gerekir. Bu sorun bazı ilave faktörlerin de ele alınması ile daha da karmaşık bir hal alır.

Birinci faktör, tepki süresidir (reaction time). Bu süre, beynin karar vermesi ile parmağın tetiği çekmesi arasında geçen zamandır. Birçok kişi için bu süre saniyenin beşte biri kadardır.

İkinci faktör, mekanik gecikmedir (lock time). Tanımı ise, tetiğin çekilmesi ile saçmanın veya merminin namluyu terk etmesi arasında geçen zamandır. Değişken olmakla beraber yaklaşık saniyenin yedide biri kabul edilir.

Üçüncü faktör olarak da saçma veya merminin namludan çıktıktan sonra avın olduğu mesafeye erişmesi için geçen zamandır. Burada hedefin hızı ve uçuş açısı göz önünde bulundurulur. Geçen süre yine değişkendir.

Beynin karar verdiği andan itibaren = Tepki süresi + Mekanik gecikme + Avın bize olan mesafesi + Avın uçuş açısı + Avın uçuş süratinden meydana gelen gecikmelerin telafisi için tetik çekildiği anda hedefin önünde olunması gerekmektedir. Buna avcılık literatüründe “önleme” denir.

Çok özel eğitim ve deneyimle geliştirilebilen bu teknikte avcı tetiği çektiği an avın olabileceği yeri hissederek uçuş yolundaki veya koşu yolundaki bir noktaya sabit bir atış yapmış olur. Önleme bu teknikte içgüdüsel olarak kullanılır.

Korunan önleme tekniğinde hedefin açı, mesafe ve hızı tahmin edilir ve bu tahmine dayanarak hedefin önünde boşluktaki bir noktaya ateş edilir. Silah daima hareket halindedir, tetiği çekerken tüfek asla durdurulmaz. Bu teknikte, tepki süresi, mekanik gecikme ve saçmanın hedefe varıncaya kadar geçecek zamanın tahmini son derece önemlidir.

Ava ilk başlayan acemi avcılar için en kolay ve başarıya giden en kısa yol süpürme tekniğidir. Hali hazırda bu teknik avcılar ve atıcılar arasında son derece rağbet görmektedir. Bu teknikte hedefin uçuş veya kaçış hattının arkasında bir noktadan başlayarak hat üzerinden tüfek bir süpürme (swing) hareketiyle savrulurken hedefin tam üstünde (tetik çekilir) atış yapılır.

Burada önemle belirtmek gerekir ki bu takip sırasında avcının ava olan uzaklığı ve avın hızı diğer tekniklerde olduğu gibi önemli bir faktördür.

TÜFEĞİN AVCIYA UYGUNLUĞU

Avcılıkta ustalık, tüfeğin atıcıya uyması ile mümkündür. Burada “Uyma” deyimi, bir elbisenin vücuduna oturması anlamındadır. Ancak nasıl ki ısmarlama bir elbise sahibine tam oturmayabilirse, bir tüfeğinde avcıya yüzde yüz uyması beklenmemelidir.

Rahat bir tüfek tutuşunda bir el el kundağını tutar. Diğer el tetiği kolayca çekebilecek bir şekilde kabzayı kavrar. Tüfek omuzda belli bir yere oturtulur ve yanak baş eğilmeden kundağa yaslanmıştır.

Tüfek kundağının avcının kendisine uygunluğu aşağıdaki metodla belirlenebilir.

Bir ucu iyice ince ve sivri üçgen şeklinde bir kâğıdı tüfeği kırarak sivri uç tüfek kapandığında bandın bir cm. üstünde kalacak şekilde ve tam koyarak tüfeği kapatın. Bu kâğıt gez işini görecektir. Aynı şekilde bir kâğıdı da yine bandın üstünde kalacak şekilde namlunun ucuna yapıştırın. Bu da arpacık işini görecektir.

Şimdi tüfek elinizde “hazır” duruma geçin ve belli bir noktaya bakın ve tüfeği gözünüz kapalı omuzlayıp tetiği çekin (Unutmayın tüfek boş olmalıdır. İğnelerinize zarar vermek istemiyorsanız boş kovan veya özel tetik düşürme kovanı “snap cap” kullanabilirsiniz.) ve gözlerinizi açın. Tüfeğin nereye işaret etmekte olduğunu yaptığınız gez ve arpacık üzerinden tespit edin. Bu işlemi birçok kere değişik cisimlere doğru tüfek omuzlayarak tekrar edin. Bu durumda kendinizi tüfeğe uydurmaya değil, tüfeğin kendinize uyup uymadığını tespite çalışmalısınız. Benzer denemeler av merası veya kırda tüfeği doldurup fiilen atış yapılarak da çeşitli şekillerde denenebilir. Zira bu deneylerden maksat kendinizi ani atışlara da hazırlayabilmenizdir. Belli yönlerdeki atışlarınızda ıskalamalarınızın sebebi öncelikle tüfeğinizin kundağının size uymamasından kaynaklanıyor olabilir.

Avcıya iyi uymayan bir tüfek; yanlış tüfek tutuşu ve avcılığa yanlış yaklaşımlarla başlayan avcılarda insiyaki olarak meydana gelen tüfekten ürkme (flinch) yani tetik çekerken göz kapama, irkilme gibi elde olmayan kötü reflekslere neden olabilir. Bu tedavisi çok zor ve zaman alan kötü itiyatın oluşmaması avcının başarısında çok önemli bir etkendir.

Kamil Üçbaş. Avcının Temel Eğitim Kitabından.

(İçeriğin izinsiz kullanımı yasaktır.)